πριν 1 χρόνος

Έφυγε ο τελευταίος εκ των πρωταγωνιστών της μεταπολεμικής περιόδου.

Ο λόγος στην κρίση της ιστορίας.

πριν 1 χρόνος

Έφυγε ο τελευταίος εκ των πρωταγωνιστών της μεταπολεμικής περιόδου.

Ο λόγος στην κρίση της ιστορίας.

Εισηγητής
Δημήτρης Τραπεζιώτης
Κείμενο:

Απεβίωσε σε ηλικία 83 ετών,  o τέως Βασιλιάς της Ελλάδος Κωνσταντίνος Β', ο τελευταίος εκ των πρωταγωνιστών της μεταπολεμικής περιόδου.
Ο τέως Βασιλιάς γεννήθηκε στις 2 Ιουνίου 1940 στην Αθήνα. Σε ηλικία μόλις 24 ετών, στις 6 Μαρτίου 1964 ανακηρύχθηκε Βασιλιάς της Ελλάδας διαδεχόμενος τον πατέρα του Βασιλιά Παύλο. Τον Σεπτέμβριο του 1964 παντρεύεται την τριτότοκη κόρη του Βασιλιά της Δανίας Πριγκίπισσα Άννα - Μαρία με την οποία απέκτησε τρείς γιούς (Παύλο, Νικόλαο και Φίλιππο) και δύο κόρες (Αλεξία και Θεοδώρα). 
Η βασιλεία του Κωνσταντίνου διήρκησε τρία χρόνια από τις 2 Μαρτίου 1964 έως τις 13 Δεκεμβρίου 1967 όπου κατέφυγε στην Ρώμη έπειτα από την αποτυχημένη κίνηση για την ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος.
Μετά από μια σύντομη ομαλή περίοδο, το 1965, λόγω της υπόθεσης ΑΣΠΙΔΑ έχουμε την σύγκρουση του τέως βασιλιά Κωνσταντίνου με τον τότε πρωθυπουργό και αρχηγό της Ένωσης Κέντρου (Ε.Κ.) Γεώργιο Παπανδρέου. Αιτία της σύγκρουσης ήταν η μη αποδοχή από τον τέως Βασιλιά της πρότασης του τότε πρωθυπουργού να αναλάβει ο ίδιος του Υπουργείο Εθνικής Άμυνας στην θέση του Πέτρου Γαρουφαλλιά. Η εν λόγω σύγκρουση οδηγεί στην πτώση της κυβερνήσεως της Ε.Κ. Ακολουθούν τα λεγόμενα "Ιουλιανά". Η  περίοδος που ακολουθεί είναι πολιτικά μια ταραχώδης και ασταθής  περίοδος όπου το βασικό χαρακτηριστικό ήταν ο σχηματισμός ασταθών βραχύβιων κυβερνήσεων. Στις 21 Απριλίου 1967 ένα σχεδόν μήνα πριν τις προγραμματισμένες εκλογές του Μάϊου 1967 έχουμε το Πραξικόπημα που οδήγησε στην επιβολή του επταετούς δικτατορικού καθεστώτος.
Στις 15 Ιουλίου και 20 Αυγούστου 1965 έχουμε κατά σειρά τον σχηματισμό των κυβερνήσεων των Γεωργίου Αθανασιάδη - Νόβα και Ηλία Τσιριμώκου. Αμφότερες οι κυβερνήσεις δεν κατόρθωσαν να λάβουν ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή. Στις 17 Σεπτεμβρίου 1965 έχουμε τον σχηματισμό της κυβερνήσεως του Στέφανου Στεφανόπουλου, η οποία κατόρθωσε να λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή. Η θητεία της κυβερνήσεως Στεφανόπουλου διήρκησε 15 μήνες περίπου.
Μετά την πτώση της κυβερνήσεως Στεφανόπουλου έχουμε τον σχηματισμό της κυβερνήσεως Ιωάννη Παρασκευόπουλου στις 22 Δεκεμβρίου 1966. Η κυβέρνηση Παρασκευόπουλου έλαβε ψήφο εμπιστοσύνης από την Βουλή και είχε υπηρεσιακό χαρακτήρα καθώς ο σκοπός της ήταν η διενέργεια εκλογών εντός του 1967. Η θητεία της κυβερνήσεως Παρασκευόπουλου διήρκησε έως στις 30 Μαρτίου 1967 όπου και παραιτήθηκε κατόπιν αποσύρσεως της εμπιστοσύνης από την Εθνική Ριζοσπαστική Ένωση (Ε.Ρ.Ε.).
Αιτία της πτώσης της κυβερνήσεως Παρασκευόπουλου ήταν η κυβερνητική κρίση που ξέσπασε λόγω της κατάθεσης από την Ε.Κ. τροπολογίας για την παράταση της ασυλίας των βουλευτών στα πλαίσια του εκλογικού νομοσχεδίου που συζητούνταν εκείνες τις ημέρες. Η ενέργεια αυτή της Ε.Κ. συνάντησε την σφοδρή αντίδραση της Ε.Ρ.Ε. , η οποία τελικά απέσυρε την εμπιστοσύνη της στην κυβέρνηση Παρασκευόπουλου.
Κατόπιν της πτώσεως της προαναφερόμενης κυβερνήσεως, διενεργήθηκε συνάντηση υπό την αιγίδα του τέως Βασιλιά Κωνσταντίνου και με την συμμετοχή μεταξύ άλλων των πολιτικών αρχηγών. Στην συνάντηση αυτή ο τέως Βασιλιάς πρότεινε τον σχηματισμό υπηρεσιακής κυβερνήσεως με πρωθυπουργό τον τότε αρχηγό της Ε.Ρ.Ε. Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η πρόταση αυτή συνάντησε την σφοδρή αντίδραση μεταξύ άλλων τόσο του Γεωργίου Παπανδρέου όσο  και του Στέφανου Στεφανόπουλου. Παρά τις αντιδράσεις των πολιτικών αρχηγών, ο τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος έδωσε εντολή σχηματισμού κυβερνήσεως στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Η κυβέρνηση Κανελλόπουλου σχηματίστηκε στις 3 Απριλίου 1967 και ανατράπηκε από το πραξικόπημα στις 21 Απριλίου 1967.
Το πραξικόπημα βρίσκει τον τέως Βασιλιά Κωνσταντίνο αιφνιδιασμένο και περικυκλωμένο από δυνάμεις των πραξικοπηματιών στο Τατόι.  Παρά την αντίθεσή του προς το διενεργηθέν πραξικόπημα, ο Κωνσταντίνος θα συναινέσει τελικά στον σχηματισμό της πρώτης κυβερνήσεως του επιβληθέντος καθεστώτος προτείνοντας στους πραξικοπηματίες, τον πρόεδρο του Αρείου Πάγου Κωνσταντίνο Κόλλια ως πρωθυπουργό. Οι πραξικοπηματίες αποδέχονται την πρόταση του Κωνσταντίνου και έτι σχηματίζεται η πρώτη κυβέρνηση της Δικτατορίας με πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Κόλλια και υπουργούς μεταξύ άλλων, τους πρωταίτιους του πραξικοπήματος. 
Στις 13 Δεκεμβρίου 1967 ο τέως Βασιλιάς Κωνσταντίνος επιχειρεί κίνηση για την ανατροπή του διδακτορικού καθεστώτος η οποία αποτυγχάνει. Ο τέως Βασιλιάς διαφεύγει από το αεροδρόμιο της Καβάλας στην Ρώμη όπου μένει προσωρινά για να εγκατασταθεί την συνέχεια στο Λονδίνο μόνιμα.
Το δικτατορικό καθεστώς διενεργεί στις 29 Ιουλίου 1973 δημοψήφισμα σχετικά με το πολιτειακό. Από το δημοψήφισμα αυτό προκύπτει η κατάργηση της μοναρχίας. Δεδομένων των συνθηκών που έγινε το εν λόγω δημοψήφισμα η εγκυρότητά δεν έγινε αποδεκτή.
Το 1974 με την αποκατάσταση της Δημοκρατίας διενεργείται στις 8 Δεκεμβρίου 1974 νέο Δημοψήφισμα για το πολιτειακό ζήτημα από την κυβέρνηση του Κωνσταντίνου Καραμανλή . Στο εν λόγω Δημοψήφισμα το 69,18% ήτοι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών αποφασίζει την κατάργηση της Βασιλείας στην Ελλάδα. Με το Δημοψήφισμα του 1974 το αποτέλεσμα του οποίου αποδέχθηκε και ο τέως Βασιλιάς, το πολιτειακό ζήτημα κλείνει οριστικά και η χώρα αλλάζει σελίδα.
Αξιολογώντας την βραχύβια βασιλεία του Κωνσταντίνου θα πρέπει να ληφθεί υπόψη το γεγονός ότι έχουμε την περίπτωση ενός νέου ανθρώπου μόλις 24 ετών που ανακηρύχθηκε Βασιλιάς σε μια από τις πλέον κρίσιμες χρονικές στιγμές της μεταπολεμικής περιόδου. Το γεγονός αυτό ασφαλώς δεν τον απαλλάσσει από τις ευθύνες που έχει για την κρίσιμη περίοδο 1965-1967. 
Ο Κωνσταντίνος ανακηρύχθηκε Βασιλιάς της Ελλάδος, σε μια περίοδο που οι πολιτικές συνθήκες επέβαλαν να μείνει αυστηρά εντός των καθηκόντων του ως πολιτειακός άρχοντας, δηλαδή να αποτελεί σημείο αναφοράς και ενότητας της χώρας. Ο Κωνσταντίνος με μια σειρά ατυχών χειρισμών έγινε τελικά μέρος του προβλήματος και μέρος της πολιτικής κρίσης της περιόδου 1965-1967 που κατέληξε στο πραξικόπημα του 1967 και την επιβολή της επταετούς δικτατορίας. Με τον χειρισμό της πολιτικής κρίσης του 1965 ο Κωνσταντίνος διολίσθησε σε μια μορφής πολιτική αντιπαράθεση με τον Γεώργιο Παπανδρέου γεγονός που ζημίωσε  την χώρα  οδηγώντας τη σε συνθήκες ακραίας πόλωσης και αντιπαράθεσης. Οι ατυχείς επιστολές του Κωνσταντίνου προς τον Γεώργιο Παπανδρέου στην ουσία όξυναν την όλη κατάσταση κόβοντας εκείνη την στιγμή κάθε θύρα συνεννόησης των δυο ανδρών. Η εσφαλμένη ενέργεια της αποστολής των εν λόγω επιστολών αναγνωρίστηκε από τον ίδιο τον Κωνσταντίνο ως μέγα λάθος του μετά το 1974
Αξιολογώντας την στάση του Κωνσταντίνου μετά το Δημοψήφισμα του 1974 διαπιστώνεται πως, ο τέως Βασιλιάς αποδεχόμενος επί της ουσίας την ετυμηγορία του Ελληνικού Λαού κράτησε μια  υπεύθυνη διακριτική στάση αποφεύγοντας την οποιαδήποτε αναφορά και εμπλοκή με τα μετέπειτα πολιτικά πράγματα της χώρας. Την στάση την διατήρησε από την επ' αύριο του Δημοψηφίσματος του 1974 μέχρι και τον θάνατό του Με την στάση αυτή έμμεσα ίσως συνέβαλε και από την πλευρά στην εμπέδωση της δημοκρατικής ομαλότητας που τόσο είχε ανάγκη η Ελλάδα