πριν 3 χρόνια

Γοργοπόταμος : Όταν οι Έλληνες είναι Ενωμένοι

Η κορυφαία αντιστασιακή δράση των Ελλήνων στην Γερμανική Κατοχή

πριν 3 χρόνια

Γοργοπόταμος : Όταν οι Έλληνες είναι Ενωμένοι

Η κορυφαία αντιστασιακή δράση των Ελλήνων στην Γερμανική Κατοχή

Εισηγητής
Δημήτρης Τραπεζιώτης
Κείμενο:

Είναι γεγονός αδιαμφησβήτητο
πως η κορυφαία αντιστασιακή δράση των Ελλήνων στην Γερμανική Κατοχή ήταν η
ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπόταμου στις 25 Νοεμβρίου 1942.

Η ενέργεια αυτή
έγινε κατόπιν συνεργασίας των δυο τότε μεγαλύτερων αντιστασιακών ομάδων ΕΔΕΣ (Εθνικός
Δημοκρατικός Ελληνικός Σύνδεσμος)  και ΕΛΑΣ
(Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός) υπό την καθοδήγηση στελεχών των
βρετανικών ειδικών δυνάμεων. Το αποτέλεσμα ήταν η καταστροφή της γέφυρας και η
διακοπή της σιδηροδρομικής επικοινωνίας επί έξι εβδομάδες χρόνος κρίσιμος για
τον εφοδιασμό των γερμανικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Μέση Ανατολή κατά την μάχη
του Ελ Αλαμέιν που έληξε με νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων.

Στις 29
Σεπτεμβρίου 1942 ρίχθηκε στην περιοχή της Γκιώνας με αλεξίπτωτα μία ομάδα δώδεκα
στελεχών των βρετανικών ειδικών δυνάμεων  κομάντος, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι
Μάιερς και τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ που ήταν γνώστης της ελληνικής γλώσσας,  ο Ελλαδίτης Θεμιστοκλής Μαρίνος κι ένας Κύπριος με το κωδικό όνομα «Γιάννης». Σκοπος
της όλης ενέργειας ήταν να υλοποιήσουν το συμμαχικό σχέδιο «Επιχείρηση
Χάρλινγκ» κατόπιν συνεργασίας με τις Ελληνικές αντιστασιακές οργανώσεις  

Το επιχειρησιακό
σχέδιο «Επιχείρηση Χάρλινγκ» αποσκοπούσε στην ανατίναξη μιας από τρεις
σιδηροδρομικές γέφυρες του ορεινού όγκου Μπράλου (γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού και
Γοργοποτάμου) που τότε διέρχονταν η σιδηροδρομική γραμμή Αθηνών – Θεσσαλονίκης Σκοπός
της όλης επιχείρησης ήταν η προσωρινή διακοπή της στρατιάς Ρόμελ πριν από την
μάχη του Ελ Αλαμέιν.

Μετά την άφιξή τους,
τα στελέχη των βρετανικών δυνάμεων κατόπιν κατοπτεύσεως του χώρου προέκριναν ως
την πλέον πρόσφορη ενέργεια την ανατίναξη της Γέφυρας του Γοργοπότα μου του
Σπερχειού Ποταμού

Οι Βρετανοί , στις
19 Νοεμβρίου 1942 ο συνάντησαν στο Μαυρολιθάρι Φωκίδας τον ηγέτη του ΕΔΕΣ Ναπολέοντα
Ζέρβα, ενώ την επομένη αφίχθη και ο ηγέτης του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης. Κατόπιν
διαβουλεύσεων όλες οι πλευρές συμφώνησαν στην ανατίναξη της της γέφυρας του
Γοργοποτάμου, ενός παραποτάμου του Σπερχειού ποταμού. Τρεις μέρες αργότερα
έγινε η κατόπτευση του χώρου από κοινή ομάδα ανταρτών και στις 22 Νοεμβρίου
καταστρώθηκε το τελικό σχέδιο. Η επιχείρηση ορίστηκε για τη νύχτα της 25ης
Νοεμβρίου.

Στην όλοι
επιχείρηση συμμετείχαν 150 άτομα και συγκεκριμένα 86 του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και
οι 12 βρετανοί των ειδικών δυνάμεων. Η γέφυρα του Γοργοποτάμου φυλάσσονταν από φυλασσόταν
από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς στρατιώτες διαθέτοντας βαριά πολυβόλα και
οπλοπολυβόλα.

Βάση του επιχειρησιακού
σχεδιασμού άνδρες του ΕΔΕΣ μαζί με του βρετανούς θα επιχειρούσαν επί του
καταστρώματος της Γέφυρας με σκοπό την παγίδευση της  με εκρηκτικά ενώ άνδρες του ΕΔΕΣ και το σύνολο
της δύναμης του ΕΛΑΣ θα αναλάμβαναν την παρενόχληση της φρουράς την
εξουδετέρωση περιμετρικών φυλακίων και την παροχή πυρών υποστήριξης και
καλύψεως καθ’ όλη την διάρκεια της επιχείρησης.

Στις 1:30 π.μ. της
26ης Νοεμβρίου 1942 ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας για να ακολουθήσει στις
2:20 π.μ. της ίδιας ημέρας ανατινάχθηκε και δεύτερο τμήμα της υπόψη γέφυρας. Με
την ανατίναξη του δεύτερου τμήματος η γέφυρα τέθηκε οριστικά εκτός
λειτουργίας.  Επιπροσθέτως  οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ εμπόδισαν
τρένο με Ιταλούς στρατιώτες να φθάσει στην περιοχή με αποτέλεσμα την μη
ενίσχυση της εκεί φρουράς