Κείμενο:
Όταν τελειώσει ο πόλεμος, θαφτούν τα θύματά του και κατακάτσει η σκόνη των μαχών, αρχίζει ο μακρύς και μεγάλος αγώνας της ανοικοδόμησης. Οι εχθροί που άλλοτε βομβάρδιζαν τις πόλεις, δίνουν την θέση τους σε νέους αντιπάλους : στην πείνα, στην σπάνη και στην ανέχεια, που κάνουν δύσκολο το καθετί. Αυτή είναι η εποχή που τίποτα δεν είναι αυτονόητο, απλό ή δεδομένο.
Στην φωτογραφία που συνοδεύει αυτές τις σκέψεις, απεικονίζεται η όψη μια μεταπολεμικής σχολικής τάξης. Αυτά τα παιδικά πρόσωπα συνθέτουν μια γενιά που, με τα χέρια και με ελάχιστα γράμματα, σήκωσε στις πλάτες της μια σχεδόν κατεστραμμένη Ελλάδα. Είναι η γενιά που μόχθησε για να δει ξανά την δύναμη του πολιτισμού, να προσφέρει στους επόμενους, στα παιδιά και στα εγγόνια της, μια καλύτερη και πιο εύκολη ζωή, περισσότερες ευκαιρίες και επιλογές. Αυτό υπήρξε το συλλογικό ένστικτο της συγκεκριμένης γενιάς : να δημιουργηθεί ένα άξιο και ευπρεπές αύριο, πάνω από τα χαλάσματα.
Όσοι επιλέγουν να θυμούνται γνωρίζουν. Πρόκειται κυρίως για τους παππούδες μας και τις γιαγιάδες μας, αλλά και για ορισμένους γονείς σημερινών μεσηλίκων, που με πολλή θέληση για δουλειά και δημιουργία και παρά τα ποικίλα πολιτικά λάθη τους (όπως μπορεί κάποιος να εκτιμήσει κάποιος από ιστορική απόσταση), κατάφεραν να μην σταματήσει ο Ελληνισμός τη συνεχή και αδιάκοπη πορεία του μέσα στις χιλιετίες της ανθρώπινης ιστορίας. Κατάφεραν δηλαδή αυτό το συνεχές που από τους επαγγελματίες απομυθοποιητές παρουσιάζεται ως μυθολογία.
Τα γράμματα δεν άλλαξαν από τότε, το "α" συνεχίζει να έχει το ίδιο σχήμα και υπάρχει για να τοποθετείται στη σωστή θέση μέσα στις λέξεις. Άλλαξαν όμως οι άνθρωποι και οι τρόποι τους, η παντομίμα ενός κακοχωνεμένου Διαφωτισμού, έκανε το μεταμοντερνιστικό θαύμα της. Η γενική και η κλασσική παιδεία - των αρχαίων τραγωδών, του βυζαντινού μεγαλείου, των Πατέρων της Εκκλησίας και του Ομήρου - άρχισε σταδιακά να χάνει την αίγλη της. Καθώς με τα χρόνια, σχεδόν όλοι πλέον, κουτσά στραβά, γνώριζαν γραφή και ανάγνωση και μπορούσαν να επικοινωνήσουν στοιχειωδώς, η Παιδεία μετασχηματίστηκε σε Εκπαίδευση και η εξειδίκευση έγινε καθολικό σύστημα. Η έννοια του λειτουργήματος επαγγελματικοποιήθηκε, κομματικοποιήθηκε και συνδικαλίστηκε. Οι φιλελεύθερες πρωτοπορίες σε ανομολόγητη αγκαλιά με την (μετα) μαρξιστική σκέψη, δεκαετίες ολόκληρες βάλθηκαν να καταρρίπτουν, αυτούς που χαρακτήρισαν εθνικούς μύθους και να καλλιεργούν εγχώριες μορφές οικοφοβίας*. Λες και έχει υπάρξει ένα έθνος, σε αυτόν τον πλανήτη, που δεν στηρίχθηκε, πέρα από την αγάπη για την πατρίδα και στο "Μύθο" για να βρει την θέση του και να προχωρήσει. Εντωμεταξύ, οι πρώτοι πλέον χορτασμένοι, σταδιακά άρχισαν να "φεσώνουν" με χρέη στην κούρσα εκσυγχρονισμού της χώρας. Παράλληλα η εικονιστική και διαδραστική ψηφιακή τεχνολογία, δημιουργούσε ένα τρομακτικό πλαίσιο δυνατοτήτων. Η 4η Βιομηχανική Επανάσταση είναι ήδη εδώ και μοιάζει με ωκεανό επαυξημένων εμπειριών, αναβαθμίσεων και απεριορίστων δυνατοτήτων.
Και όμως, σε αυτό το υπερ - προοδευμένο πλαίσιο, ένα πολύ σημαντικό νέων ανθρώπων, που ολοκληρώνουν στην Ελλάδα την δευτεροβάθμια εκπαίδευση (και όχι μόνο αυτή) είναι λειτουργικά αναλφάβητοι, πολύ συχνά εμφανίζουν προβλήματα αναγνωστικού γραμματισμού δηλαδή, κατανόησης κειμένου και ανάπτυξης κριτικής σκέψης. Οι ευθύνες προφανώς, δεν μπορούν να αποδοθούν αποκλειστικά στον κόσμο του διαδικτύου, της τεχνητής νοημοσύνης και των smartphones, διότι αυτός λειτουργεί όπως κάθε άλλο εργαλείο : το μαχαίρι μπορεί να κόψει ένα μήλο ή να δολοφονήσει έναν άνθρωπο. Η κοινή λογική λέει ότι ευθύνες φέρει η Πολιτεία, με τις νομοθετικές της πρωτοβουλίες, αλλά και η Οικογένεια που, με τη σειρά της, δεν έδειξε πυγμή, στην επέλαση του μεταμοντερνισμού και κομφορμισμού, ούτε αντίσταση στις λογικές της ήσσονος προσπάθειας. Ωστόσο, τις μεγαλύτερες ευθύνες φέρει η κουλτούρα του καθηγητικού προσωπικού και ο συνδικαλισμός που γιγαντώθηκε κατά την περίοδο της ελληνικής μεταπολίτευσης.
Πρόκειται για μια κουλτούρα η οποία, με υπόβαθρο την επιτρεπτικότητα και με εργαλείο την αδιαφορία, δημιούργησε ένα ολόκληρο οικοδόμημα βολέματος και προνομίων. Κάπως έτσι τα παιδιά άρχισαν να θεοποιούνται - κάτι που είδαμε στην καθ' ημάς απήχηση των οικολογικών κραυγών της μικρής Γκρέτας που με θράσος σήκωσε το δακτυλάκι της σε εκλεγμένους ηγέτες, γιατί δήθεν της "κλέβουν" το μέλλον. Εδώ και χρόνια, αυτή η κουλτούρα θεωρεί τα νεαρά, οντότητες, με ολοκληρωμένη προσωπικότητα, με ταυτότητα και αλάθητο κριτήριο - που πρέπει να ακούμε όλοι με προσοχή γιατί είναι το αύριο. Ένα τρομακτικό σφάλμα που υπονομεύει την ωρίμανση και την εξέλιξή τους, αποκόπτοντας από τις ρίζες της Παράδοσης και επισκιάζοντας την σοφία που φέρει η τεράστια πολιτιστική κληρονομιά μας. Η ίδια κουλτούρα οδήγησε σε κακομαθημένους νέους που με ένα "οκ boomer" ξεμπερδεύουν με την βάσανο της λογικής και της κριτικής σκέψης, ενώ την ίδια στιγμή περιγελούν με αχαριστία και καθυβρίζουν εκείνους που τους έχτισαν έναν κόσμο πολυτελείας. Λίγοι απο αυτούς τους "χτίστες" της Ελλάδας ζουν ακόμη, οι υπόλοιποι θα χάσουν την μάχη με το θάνατο και είναι ύβρης η περιφρόνησή τους. Η περιφρόνηση των νεκρών, οδηγεί πάντα στην απαξίωση του αγέννητου, θα υποστηρίξει ο Έντμουντ Μπέργκ.
Η Ελληνική Γλώσσα είναι η δόξα και το στολίδι της σκέψης, αλλά με πνευματική οκνηρία και χωρίς ανθρώπους που να την μιλούν σωστά, τιμώντας την, μπορεί να απαξιωθεί και να απονεκρωθεί, κάτι που θα συνιστούσε την μεγαλύτερη ήττα των Ελλήνων στην διαχρονία τους. Στα νέα παιδιά σήμερα δεν ζητείται να σταθούν στο ύψος των μεταπολεμικών φιγούρων της μεταπολεμικής καθημερινότητας, να γράψουν νέες Ιλιάδες ή να χτίσουν νέες Καπέλες Σιστίνες.
Απαιτείται όμως σεβασμός στη γλώσσα και στα γνωστά/ άγνωστα προσωπάκια της ασπρόμαυρης φωτογραφίας, που διψούσαν να μάθουν γράμματα, καθότι η ανάμνηση της φωνής τους και η τεράστια θέλησή τους, αντιπροσωπεύει έναν από τους κρίκους που ενώνει το χθες με το δυνητικό μας αύριο. Ένα αύριο που δυστυχώς φοβάμαι ότι, αν δεν αλλάξουν πολλά στον χώρο της Παιδείας κινδυνεύει από μια πληθώρα ανθρώπων δίχως ταυτότητα και κριτικές ικανότητες, που θα νομίζουν ότι με την ρευστότητα της γραμματικής και του φύλου, με ολίγο μοδάτο ακτιβισμό, αφύπνιση (woke), συγκεχυμένα συναισθήματα, πολλά αφηρημένα δικαιώματα και μερικές ερωτήσεις στο ChatGPT - μπορεί να σταθεί όρθιος ο πολιτισμός και να παραμείνει κυρίαρχη και ελεύθερη η χώρα.
