Άρθρο του κ. Δημητρίου Τραπεζιώτη Προέδρου του Δ.Σ. του Ινστιτούτου Έρευνας και Μελέτης Θουκυδίδης.
Την Πέμπτη 28 Μαΐου 2025, το αιγυπτιακό δικαστήριο εξέδωσε απόφαση που αφορά το καθεστώς της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Σινά Η εν λόγω δικαστική απόφαση προκάλεσε έντονες αντιδράσεις και ανησυχίες στην Ελλάδα και διεθνώς. Η απόφαση αυτή, αν και παρουσιάστηκε από την αιγυπτιακή πλευρά ως ενίσχυση του θρησκευτικού καθεστώτος της Μονής, ωστόσο ερμηνεύθηκε από πολλούς ως απειλή για την αυτονομία και την ιδιοκτησία της.
Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά αποτελεί έναν από τα πλέον εμβληματικά μνημεία της Ορθοδοξίας αλλά και της Ελληνικής Ιστορίας ιδιαίτερα της Βυζαντινής Περιόδου. Η Μονή του Σινά ιδρύθηκε επί Αυτοκράτορος Ιουστινιανού μεταξύ των ετών 527 και 565μ. Χ. στο σημείο που ο Μωυσής είδε την φλεγόμενη βάτο. Η Μονή σήμερα αποτελεί την Αρχαιότερη εν λειτουργία Μονή στον κόσμο και είναι αναγνωρισμένη ως Μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς από την UNESCO. Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά διαθέτει μια σημαντικότατη βιβλιοθήκη με ανεκτίμητης αξίας αρχαία χειρόγραφα και λειτουργεί υπό την αυτοδιοικούμενη Εκκλησία του Σινά, με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Σινά, Φαρά
Η απόφαση της 28ης Μαΐου 2025 του Αιγυπτιακού Δικαστηρίου αποτελεί μια σαφής μεταβολή του καθεστώτος που διέπει την λειτουργία της Ιεράς Μονής της Αγίας Αικατερίνης του Σινά. Η εν λόγω απόφαση αναγνωρίζει την κυριότητα του αιγυπτιακού κράτους ως ιδιοκτήτη της Μονής και των περιουσιακών στοιχείων αυτής. Με την υπόψη απόφαση οι μοναχοί της Μονής στο Σινά περιορίζονται στο δικαίωμα χρήσης των χώρων της αποκλειστικά για θρησκευτικές τελετές. Βάσει της αποφάσεως του αιγυπτιακού δικαστηρίου οι μοναχοί της Μονής Σινά καλούνται να εγκαταλείψουν συγκεκριμένα κτήρια της, στα οποία πλέον δεν θα έχουν πρόσβαση, ενώ η παραμονή τους στο μοναστήρι περιορίζεται αποκλειστικά στην τέλεση θρησκευτικών καθηκόντων, υπό την ανοχή του νέου ιδιοκτήτη, δηλαδή του αιγυπτιακού δημοσίου. Στην ουσία πρόκειται για απόφαση έξωσης των μοναχών της Ιεράς Μονής του Σινά και σταδιακής μετατροπής αυτής σε Μουσείο.
Η απόφαση ως προς το σκέλος της τέλεσης των θρησκευτικών λειτουργιών από του μοναχούς της Μονής υπό την ανοχή του νέου ιδιοκτήτη – στην προκειμένη περίπτωση το αιγυπτιακό κράτος – θέτει σε κίνδυνο την ελευθερία της θρησκευτικής λατρείας. Σημαντικό ζήτημα εγείρεται με την τύχη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μονής
Η απόφαση της αιγυπτιακής δικαιοσύνης προκάλεσε έντονες αντιδράσεις από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και από την Εκκλησία της Ελλάδος. Ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος χαρακτήρισε την απόφαση «σκανδαλώδη» και κάλεσε την κυβέρνηση να προστατεύσει τη Μονή.
Η Ελληνική Κυβέρνηση, βρέθηκε αιφνιδιασμένη από τις εξελίξεις, ωστόσο αντέδρασε άμεσα, με τον Πρωθυπουργό να επικοινωνεί με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο και τον Υπουργό Εξωτερικών να προγραμματίζει επίσκεψη στο Κάιρο την Τετάρτη για διαβουλεύσεις.
Η αιγυπτιακή προεδρία, σε ανακοίνωσή της, διαβεβαίωσε ότι δεν αλλάζει το καθεστώς της Μονής και ότι παραμένει ο θρησκευτικός της χαρακτήρας. Ωστόσο, η απόφαση του δικαστηρίου δημιουργεί αμφιβολίες για τη συνέπεια των αιγυπτιακών αρχών ειδικά αν λάβουμε υπόψη ότι, το αιγυπτιακό κράτος υλοποίησε διαδικασία συμβιβασμού με τους διοικούντες της Μονής Σινά που κατέληξε σε αμοιβαία συμφωνία την οποία το αιγυπτιακό κράτος δεν υπέγραψε επιλέγοντας την συνέχιση της δικαστικής διαδικασίας.
Η όλη απόφαση της αιγυπτιακής δικαιοσύνης για την ιδιοκτησία της Μονής αποκτά και διεθνείς διαστάσεις καθώς έρχεται σε πλήρη αντίθεση με το γεγονός ότι το 2002, η τότε αιγυπτιακή κυβέρνηση στο φάκελο που υπέβαλε στην UNESCO για την αναγνώριση της Μονής Σινά ως Μνημείο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς κατέθεσε χάρτη που αναγνώριζε την ιδιοκτησία της Μονής από την Ελληνορθόδοξη Εκκλησία.
Η δικαστική απόφαση της 28ης Μαΐου 2025 για την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης στο Σινά αποτελεί μια σοβαρή εξέλιξη που επηρεάζει τη θρησκευτική ελευθερία, την πολιτιστική κληρονομιά και τις διεθνείς σχέσεις. Η ανάγκη για σεβασμό των ιστορικών και θρησκευτικών δικαιωμάτων της Μονής είναι επιτακτική, και απαιτείται άμεση και αποτελεσματική διπλωματική δράση για την αποκατάσταση της δικαιοσύνης και της διεθνούς νομιμότητας.
Η όλη υπόθεση ασφαλώς σκιάζει τις Ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις με την σκιά της αμφιβολίας για την ειλικρίνεια των προθέσεων της Αιγύπτου στην υφιστάμενη συνεργασία με την Ελλάδα Ασφαλώς, μια εποικοδομητική διάθεση συνεργασίας της Αιγύπτου με την Ελλάδα για το ζήτημα της Μονής Σινά και η ύπαρξη μιας συμβιβαστικής λύσης θα διώξει τις σκιές από τις Ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις.
Από τα ως άνω γεγονότα διαπιστώνεται πως η Ελλάδα όταν δηλώνει ότι είναι παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή τότε αυτό θα πρέπει να το τεκμαίρει όχι μόνο δια των λόγων και των επικοινωνιακών διακηρύξεων αλλά και δια των πράξεων και της προβολής ισχύος όταν πρέπει. Η Ελλάδα σήμερα δείχνει απούσα από τα τετκαινόμενα στην Ανατολική Μεσόγειο γεγονός που επηρεάζει αρνητικά την γεωπολιτική θέση στης χώρας στην εν λόγω περιοχή.
Βιβλιογραφία
1) «Μονή Σινά: Τι ισχύει με το καθεστώς της και τι αλλάζει η δικαστική απόφαση», Το Βήμα, 31.05.2025.
2) «Μονή Σινά: Η δικαστική απόφαση και η καταπάτηση των θρησκευτικών ελευθεριών», Newsbomb, 30.05.2025.
3) «Μονή Σινά: Η δικαστική απόφαση, οι αντιδράσεις από Αθήνα και Κάιρο και η επικοινωνία-κλειδί Μητσοτάκη-Σίσι», Παραπολιτικά, 31.05.2025.
4) «Το θρίλερ με την δικαστική απόφαση για το κλείσιμο της Μονής Σινά», Newsit, 30.05.2025.
5) «Αίγυπτος: Δημεύεται με δικαστική απόφαση η Μονή Σινά και η περιουσία της», Euronews, 29.05.2025.
6) «Μονή Σινά: Χάρτης του 2002 αναγνωρίζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς της», Έθνος, 02.06.2025.
7) «Μονή Σινά: Πώς ναυάγησε η εξωδικαστική συμφωνία», Έθνος, 01.06.2025.
8) «Θρίλερ με τη δικαστική απόφαση για κλείσιμο της Μονής Σινά», Τα Νέα, 30.05.2025. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΘΑΡΡΟΣ
9) «Μονή Σινά: Δέσμευση και από την Προεδρία της Αιγύπτου για την ιερότητά της», Το Βήμα, 30.05.2025.
10) «Μονή Σινά: Αποκλιμάκωση μετά τη δικαστική απόφαση που προκάλεσε σάλο», Enikos, 31.05.2025.
11) «Μονή Αγίας Αικατερίνης Σινά: “Έχουμε μαύρα μεσάνυχτα”, λέει ο καθηγητής Βενέτης», Έθνος, 31.05.2025.
