πριν 3 χρόνια

Νίκος Σκαλκώτας, Ένας Μεγάλος Έλληνας Μουσουργός

19 Σεπτεμβρίου 1949 : Ο Νίκος Σκαλκώτας φεύγει από την ζωή

πριν 3 χρόνια

Νίκος Σκαλκώτας, Ένας Μεγάλος Έλληνας Μουσουργός

19 Σεπτεμβρίου 1949 : Ο Νίκος Σκαλκώτας φεύγει από την ζωή

Εισηγητής
Δημήτρης Τραπεζιώτης
Κείμενο:

19 Σεπτεμβρίου 1949, ο μεγάλος Έλληνας συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας πεθαίνει σε ηλικία 45 ετών.
Ο συνθέτης Νίκος Σκαλκώτας αποτελεί μια από τις μεγάλες μορφές της Ελληνικής Κλασσικής Μουσικής. Γεννήθηκε στην Χαλκίδα στις 8 Μαρτίου με καταγωγή από την Τήνο. Ο πατέρας Αλέκος Σκαλκώτας ήταν μουσικός (φλάουτο) στην Φιλαρμονική της Χαλκίδας. Το αρχικό του επίθετο ήταν Σκαλκώτος αλλά ο πατέρας του για λόγους ευφωνίας το άλλαξε σε Σκαλκώτα.
Ο Νίκος Σκαλκώτας από μικρός είχε έφεση στην μουσική. Στην ηλικία πέντε ετών αρχίζει να μαθαίνει με τον θείο του βιολί. Ο πατέρας του διαβλέποντας το ταλέντο του μικρού Νίκου στην μουσική αποφασίζει να μετακομίσουν οικογενειακώς στην Αθήνα προκειμένου να λάβει πληρέστερη μουσική μόρφωση.
Στην Αθήνα πλέον ο Νίκος Σκαλκώτας εγγράφεται στο Ωδείο Αθηνών όπου αποφοίτησε το 1918 με την ανώτατη διάκριση για την ερμηνεία του στο έργο «Κουαρτέτο για βιολί» του Μπετόβεν . Από το 1918 έως το 1921 ο μουσικός πλέον Νίκος Σκαλκώτας παίζει μουσική σε διάφορες ορχήστρες , ενώ ποιήματά του δημοσιεύονται στο λογοτεχνικό περιοδικό «Νουμάς».
Το 1921 με υποτροφία του Ιδρύματος Αβέρωφ αρχίζει ανώτερες σπουδές βιολιού στο Βερολίνο. Κατά την διάρκεια των σπουδών του πολύ γρήγορα προσανατολίζεται στην σύνθεση έχοντας ως δάσκαλους μεγάλες μορφές της κλασσικής μουσικής της εποχής όπως τους Κουρτ Βάιλ,,  Φίλιπ Γιάρναχ καθώς και την μεγάλη μορφή της πρωτοπορίας  Άρνολντ Σένμπμπεργκ, Ο τελευταίος μη αποδεχόμενος το ναζιστικό καθεστώς στην Γερμανία φεύγει στις Η.Π.Α.
Με το Άρνολντ Σένμπμπεργκ ο Νίκος Σκαλκώτας θα εντρυφήσει στην σύνθεση, θητεύοντας δίπλα του  μέχρι το 1931 χάρη στην υποτροφία που του πρόσφερε ο Εμμανουήλ Μπενάκης.
Το 1933, ο Νίκος Σκαλκώτας, εγνωσμένης πλέον αξίας μουσικός επιστρέφει στην Αθήνα όπου θα έρθει μουσικά και καλλιτεχνικά αντιμέτωπος με την Εθνική Σκηνή δηλαδή την ομάδα των μεγάλων  Ελλήνων μουσικών όπως Φιλοκτήτης Οικονομίδης, Μανώλης Καλομοίρης , Δημήτρης Μητρόπουλος και  Σπύρος Φαραντάτος. Χωρίς να παραγνωρίζουμε το έργο και την μεγάλη συνεισφορά των προαναφερόμενων μουσικών της Εθνικής Σκηνής  αλλά στην περίπτωση του Νίκου Σκαλκώτα τον αδίκησαν και  αντιμετώπισαν με σκεπτικισμό και καχυποψία την πρωτοποριακή για την εποχή μουσική πρόταση του.
Αντιμετωπίζοντας τις προαναφερόμενες δυσχέρειες, ο Νίκος Σκαλκώτας αν και αναγνωρισμένος μουσικός, για βιοποριστικούς λόγους συμμετείχε ως δεύτερος βιολιστής στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών , στην Ορχήστρα της Λυρικής καθώς και στην Ορχήστρα της Ραδιοφωνίας. Παρά τις δυσχέρειες την περίοδο από το 1935 έως το 1945, ο Νίκος Σκαλκώτας συνέθεσε πάνω από 170 μουσικά έργα με σημαντικότερο το «36 ελληνικοί χοροί για Ορχήστρα» (1936). Την υπόψη περίοδο ο Νίκος Σκαλκώτας μένοντας έξω από τις διεθνής επιρροές στην κλασσική μουσική ανέπτυξε ένα δικό του εντελώς προσωπικό μουσικό ύφος.
Στην προσωπική του ζωή, ο Νίκος Σκαλκώτας κατά την περίοδο των σπουδών του Γερμανία συζούσε με την τη βιολονίστρια Ματίλντε Τέμκο, με την οποία απέκτησε μια κόρη την Άρτεμη και ένα βρέφος το οποίο απεβίωσε κατά την διάρκεια της γέννας. Το 1946, ο Νίκος Σκαλκώτας νυμφεύεται την πιανίστρια Μαρία Παγκαλή με την οποία αποκτούν δυο γιους, τον Αλέξανδρο Σκαλκώτα που διακρίθηκε ως μεγάλος ζωγράφος και τον Νίκο Σκαλκώτα, ο οποίος γεννήθκε δύο ημέρες μετά τον θάνατο του μεγάλου μουσικού και είναι γνωστός ως πρωταθλητής της Ελλάδας στο σκάκι.
Ο Νίκος Σκαλκώτας απεβίωσε στην Αθήνα στις 19 Σεπτεμβρίου 1949 από περίσφιξη κήλης.
Είναι γεγονός ότι, ο Νίκος Σκαλκώτας αποτελεί την περίπτωση ενός μεγάλου ΄Ελληνα μουσουργού που στην Ελλάδα η αξία του και το έργο του αναγνωρίστηκε μετά θάνατο χάρη στις προσπάθειες φίλων και θαυμαστών του καλλιτέχνη όπου δημιουργώντας τον Σύλλο «Εταιρεία Φίλων Σκαλκώτα» πέτυχαν να διασώσουν πάνω από 170 έργα του.
Χαρακτηριστικό της αξίας και του ταλέντου του Νίκου Σκαλκώτα αποτελεί η εκτίμηση του μουσικολόγου και κριτικού Χάνς Κέλερ όπου κατατάσσει τον καλλιτέχνη στους 4 μεγάλους μουσικούς του 20ου αιώνα.